Danas se u Srbiji obeležava Dan primirja, zvanični praznik koji se poštuje od 2012. godine. Simbol današnjeg praznika, ali i samog srpskog naroda je jedinstveni cvet Natalijina ramonda (Ramonda nathaliae ili Ramonda serbica) jedna od najfascinantnijih biljaka koja raste u Srbiji, mahom u planinama i na nepristupačnim mestima.
Raste i na Kajmakčalanu mestu gde je srpska vojska tokom Prvog svetskog rata izvojevala istorijsku bitku uprkos ogromnim gubicima. Uprkos svom krhom izgledu ovaj cvet nosi priču o snazi, istrajnosti i simbolici vaskrsenja. U pitanju je višegodišnja, zimzelena zeljasta biljka, visoka svega 10 centimetara, nije lekovita, ali je svojom izuzetnom sposobnošću preživljavanja zaslužila mesto među najposebnijim biljkama Evrope.
Njeno snažno podzemno stablo i sitni ljubičasti cvetovi, kojih može biti do pet na jednoj biljci, krase krečnjačke stene Srbije, dok plod u obliku čaure skriva bezbroj mikroskopskih semenki još jedan dokaz njene neumorne težnje za životom.
Shutterstock/Chepesch
Priča o Natalijinoj ramondi počinje zahvaljujući najpoznatijem srpskom botaničaru Josifu Pančiću. On je u 19. veku otkrio da cvet ramonda, do tada poznat isključivo u Španiji, raste i na jugu Srbije. Na osnovu tog otkrića, Pančić je vrstu nazvao Ramonda serbica, u čast zemlje u kojoj je pronađena.
Nekoliko decenija kasnije, 1882. godine, dvorski lekar kralja Milana Obrenovića, dr Sava Petrović, otkrio je još jednu srodnu vrstu u okolini Niša, u čudesnoj Jelašničkoj klisuri. Inspirisan lepotom i gracioznošću kraljice Natalije Obrenović, Petrović je novootkrivenu biljku nazvao Ramonda nathaliae – Natalijina ramonda. Time je cvet zauvek povezan sa kraljevskim imenom i simbolikom ženstvenosti, nežnosti i dostojanstva.
Prema biolozima, Natalijina ramonda je pravi živi fosil, biljka koja je uspela da preživi ledeno doba i opstane do današnjih dana. Danas naseljava planinska područja centralnog Balkana od severne Grčke i Severne Makedonije, preko Srbije, sve do Crne Gore, Albanije i zapadne Bugarske. U Srbiji se može videti u Sićevačkoj i Jelašničkoj klisuri, na Suvoj planini, pa sve do Šar planine, gde se nalazi pod zakonskom zaštitom kao prirodna retkost.
Možda vas zanima…
Najlepša je u proleće, kada njeni ljubičasti cvetovi pretvaraju kamene litice u nežne, pastelne pejzaže. Upravo tada, mnogi botaničari i zaljubljenici u prirodu pohode ova područja da bi uživo videli čudo prirode koje oživljava i vaskrsava.
Natalijina ramonda je poznata i kao "cvet feniks“. Biljka može potpuno da se osuši, smežura i izgubi boju, ali da se zatim, uz samo nekoliko kapi vode, u potpunosti povrati. Ta neverovatna sposobnost regeneracije fascinirala je naučnike širom sveta.
Jedna od najpoznatijih anegdota vezana je za botaničara Pavla Černjavskog, koji je 1928. godine slučajno prosuo vodu po herbarijumu u kojem se nalazio osušeni primerak ramonde. Na njegovo zaprepašćenje cvet je oživeo! Od tada je Natalijina ramonda je postala sinonim za besmrtnost i istrajnost, kao i za snagu prirode koja se obnavlja uprkos svim nedaćama.
Shutterstock/Mihailo Jovicevic
Zbog svoje izuzetne otpornosti, Natalijina ramonda je vremenom postala i simbol pobede i ponovnog rađanja srpskog naroda. Baš kao što se ovaj cvet uzdiže iz "mrtvih" uz nekoliko kapi vode tako se i Srbija uzdigla iz pepela Prvog svetskog rata.
Posebno je značajna činjenica da je ovaj cvet endemska vrsta sa Kajmakčalana, planine na kojoj je 1916. godine srpska vojska izvojevala jednu od svojih najvažnijih pobeda. Zato je od 2012. godine Natalijina ramonda postala i zvaničan srpski simbol Dana primirja u Prvom svetskom ratu, državnog praznika koji se obeležava 11. novembra.
Amblem prikazuje ovaj cvet u kombinaciji sa zeleno-crnom lentom, bojama Albanske spomenice, koje simbolizuju stradanje i vaskrsnuće. Preporučuje se da se amblem sa cvetom nosi na reveru tokom nedelje uoči praznika, kao i na sam Dan primirja kao izraz poštovanja prema precima i sećanja na sve one koji su obnovili život tamo gde je izgledalo da ga više nema.
Natalijina ramonda je mnogo više od čudesnog cveta, ona je živi simbol upornosti, nade i ponovnog rađanja, most između prirode, istorije i duhovnosti. Cvet koji ne umire, već čeka trenutak da ponovo oživi baš kao i srpski narod koji ga je učinio svojim znakom pobede i života.
BONUS VIDEO:
Komentari (0)